• Meer weten? Bel 088 - 57 90 057

Monthly Archives :

maart 2015

Barendrecht: zo kan het ook

Barendrecht: zo kan het ook 150 150 integriteit.nl

“Voordat de beoogde wethouders in de gemeente Barendrecht in het voorjaar van 2014 aantraden, heeft een uitgebreid integriteitsonderzoek plaatsgevonden naar de achtergronden van de kandidaten. Zowel het presidium als de burgemeester hebben indringende gesprekken gevoerd met de kandidaten. Integriteit staat hoog in het vaandel van het Barendrechtse gemeentebestuur en daarom hanteren wij een integriteitscode. Beoogd wethouder Centrum Dirk Vermaat heeft daarbij op voorhand aangegeven dat zijn broer winkelpanden bezit in het centrum. Daarover zijn toen heldere afspraken gemaakt.”

Dit zijn enkele passages uit een schriftelijke verklaring die B&W van Barendrecht afgelopen donderdag naar buiten bracht. Aanleiding vormde een vergadering van de raadscommissie Ruimte afgelopen dinsdag waar bewoners van de Binnenlandse Baan erop hadden gewezen, dat de broer van wethouder Vermaat bezig is met het verkopen van onroerend goed in het centrum van de stad. “Kan en mag de wethouder die verantwoordelijk is voor de centrumontwikkeling de gesprekken met dit familielid aangaan?” vroeg één van hen.

Daarop verwees burgemeester Jan van Belzen naar het geldende integriteitsprotocol. “Deze casus is bij het aantreden van het college aan de orde geweest en er zijn meteen heldere afspraken over gemaakt”, aldus de burgemeester. “Afgesproken is dat zodra er ook maar enige schijn van belangen – verstrengeling optreedt, wethouder Ingeborg Mohenius, als plaatsvervanger, het dossier overneemt. De heer Vermaat zal dan voor dat onderdeel tijdelijk terugtreden”.

Verder meldt het college van B&W dat het de gemeenteraad van alle bewegingen op dit gebied op de hoogte heeft gehouden onder de gebruikelijke geheimhouding indien dit gezien de onderhandelingen nodig was. Overigens, zo verklaart B&W, maken de panden die worden aangekocht geen deel uit van de panden die in het bezit zijn van de broer van Dirk Vermaat. De gemeenteraad moet uiteindelijk bepalen of men tevreden is met de gegeven informatie en de gevolgde gang van zaken.

Reactie Job de Haan van Integriteit.nl:
Integriteitskwesties zijn de laatste tijd een hot issue. Door alle incidenten en dubieuze zaken rond politici en bestuurders die aan het licht kwamen, lijkt het wel alsof bestuurlijk Nederland er niet in slaagt de noodzakelijke transparantie en navenant gedrag in de praktijk te brengen. Daarom is het des te verheugender dat een college als dat van Barendrecht het goede voorbeeld geeft als het om integer gedrag gaat. Daarbij is men – heel verstandig – proactief te werk gegaan. Men heeft niet gewacht op een incident waarna eerst onderzoek moest plaatsvinden, vervolgens een al dan niet negatief oordeel moest worden gevormd, conclusies geformuleerd en ten slotte een plan opgesteld om zoiets in de toekomst te voorkomen.

Men gunt elke Nederlandse gemeente een dergelijk ethisch hoogstaand gemeentebestuur. Zulk voorbeeldig beleid als dat van Barendrecht is geen overbodige luxe. Dat bleek op het integriteitsseminar van de Wethoudersvereniging afgelopen donderdag in Nieuwspoort (Den Haag). Daar werd een onderzoek gepresenteerd onder 114 wethouders, waaruit blijkt dat bijna driekwart van de wethouders vindt dat in de (sociale) media beeldvorming rond een integriteitskwestie overheerst ten opzichte van de feiten. Verder zijn wethouders verdeeld over de vraag of er een beroepsnorm moet komen omtrent integriteit. En slechts 60 procent vindt dat screening of het maken van een risicoanalyse van nieuwe wethouders verplicht zou moeten worden. Wie deze uitkomsten beziet vanuit het oogpunt van integriteit, moet concluderen dat ook voor lokale bestuurders er nog een hoop werk aan de winkel is.

Integer, omdat het moet Politieke Integriteits Index 2014

Integer, omdat het moet Politieke Integriteits Index 2014 150 150 integriteit.nl

Van alle geconstateerde soorten integriteitsschendingen in het afgelopen jaar, zijn misbruik en manipulatie van vertrouwelijke informatie (zoals lekken) en belangenverstrengeling het meest problematisch voor het functioneren van het openbaar bestuur – vooral als er vastgoed in het spel is. De VVD voert daarbij voor de derde opeenvolgende keer de rij aan met de meeste affaires en ook de aard van de integriteitsproblemen in deze partij is het ernstigst. Dat zijn de belangrijkste uitkomsten uit het overzicht van landelijke en lokale politici die in opspraak zijn gekomen volgens de jaarlijkse Politieke Integriteits Index.

Getalsmatig zijn de integriteitsschendingen de volgende: het lekken van vertrouwelijke informatie vond zeventien keer plaats, onverenigbaarheid van functies en belangenverstrengeling was twaalf keer aan de orde en de klassieke ‘greep in de kas’ gebeurde viermaal, allemaal voor zover dit aan het licht is gekomen.

De recente affaires rond de VVD’ers Mark Verheijen en Kathalijne de Kruif (zit vast ‘in beperking’ verdacht van manipulatie van informatie, betrokkenheid bij wietteelt en witwassen) hebben speciaal de schijnwerper gericht op de VVD. Dat is niet toevallig want deze heeft (ook de grootste partij) ook over het algemeen de meeste integriteitsschendingen.

Verheijen en De Kruif brachten het totaal aantal affaires waar VVD’ers bij betrokken zijn op veertien in vergelijking met de Index van vorig jaar. Voor de PvdA staat die teller op vijf, evenals voor het CDA en voor D66 op drie. Tegen negen VVD’ers lopen er strafrechtelijke onderzoeken of processen en de zaken waar het om gaat zijn bij deze partij ook het ernstigst. Wie de totale hoeveelheid straf die VVD’ers de afgelopen jaren verzamelden bij elkaar optelt dan is de oogst: 85 maanden celstraf, 880 uur taakstraf plus kleine extra sancties. In diezelfde periode kregen PvdA’ers geen celstraf, wel 680 uur taakstraf, CDA’ers ook geen celstraf, wel 240 uur taakstraf en één GroenLinkser met 180 uur taakstraf. Bij de PvdA lopen nog drie strafrechtelijke onderzoeken.

Zoals gezegd is misbruik van informatie de meest voorkomende vorm van integriteitsschending. Dan gaat het niet alleen om staatsgeheimen of gevoelige commerciële of juridische informatie maar ook bijvoorbeeld om de namen van sollicitanten. Daar hoort wel een kanttekening bij. Het gaat niet altijd om opportunistisch lekken, er zijn ook raadsleden die principieel vinden dat sommige geheime stukken openbaar horen te zijn en daarnaar handelen.

Uit onderzoek blijkt dat bijna de helft van de raadsleden de motivatie om zaken geheim te houden niet helder vindt. Bestuurslid Douwe Oosterveen van de Vereniging van Raadsleden: “Geheimhouding beperkt het functioneren van een raadslid. Die gegevens mag je niet meenemen in het debat. Het college is nogal eens geneigd om stukken niet openbaar te maken, omdat ze niet welgevallig zijn”. Dat is des te riskanter omdat gemeentes bezuinigen op hun rekenkamers en de lokale pers als waakhond grotendeels is verdwenen. Ten slotte concludeert de PPI dat alle wettelijke regels voor transparantie, integriteit en codes voor zuiver bestuurlijk handelen nodig zijn, maar niet de kern van de zaak. “Integriteit is een klassieke deugd die van binnen zit.

Veel politici lijken integriteit nog steeds te zien als een van buitenaf opgelegde verplichting: “Integer, omdat het moet”. Zo is het opvallend dat politici zelden uit zichzelf aftreden en pas opstappen als de druk van buiten te groot wordt”.

De Politieke Integriteits Index (PPI) wordt sinds 2013 samengesteld door Bart de Koning, in samenwerking met Vrij Nederland, Leo Huberts, hoogleraar bestuurskunde aan de VU en Muel Kaptein, hoogleraar integriteit aan de Erasmus Universiteit. Bovenstaande is een verkorte weergave van de PPI 2014. Het integrale overzicht van de Index is gepubliceerd in Vrij Nederland van 14 maart 2015